mieć okres
  • Za tydzień czy w przyszłym tygodniu?

    9.12.2017
    9.12.2017

    Znalazłem taką odpowiedź w internecie na pytanie do określenia za tydzień, poniżej. Zadałem pytanie Pani Knapczyńskiej dostałem odpowiedź: Tydzień w języku polskim


    Za tydzień czy w następnym tygodniu? Czy obydwie są równie?”

    „Wymienione połączenia są równoważne, można ich używać wymiennie, nie różnią się stylistycznie. Rzeczownik tydzień występuje w wielu konfiguracjach z przyimkami, które modyfikują znaczenie komunikatu…”.

    Czy jednak za tydzień może odnosić się do trwającego tygodnia?

  • adaptabilny czy adaptowalny

    1.02.2023
    1.02.2023

    Dzień dobry,

    spotkałam się z określeniem „mieszkanie adaptabilne” mającym oznaczać mieszkanie, które łatwo zaadaptować na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Termin, który by takie lokale opisywał staje się bardzo potrzebny, jednak słowo „adaptabilny” budzi moje wątpliwości. Wydaje się, że „adaptowalny” brzmiałoby lepiej. Proszę o Państwa opinię.

  • aktualnie, czasokres
    16.10.2001
    16.10.2001
    Szanowny Panie,
    Czy poprawne jest użycie aktualnie w znaczeniu 'teraz', 'obecnie'?
    Czy jest możliwe w jakimś kontekście (np. teksty specjalistyczne) użycie słowa czasokres? Bardzo dziękuję za odpowiedź.

    Z poważaniem,
    Nika Iniewicz
  • aspan, mopan itp.
    25.12.2011
    25.12.2011
    Dzień dobry,
    WSO podaje, że jedynym prawidłowym celownikiem od rzeczowników jaśniepan i sobiepan jest ten z końcówką -u. Z kolei w SJP pod red. M. Szymczaka przy hasłach aspan, jespan, jeśpan i waćpan mamy „C. -u, a. -owi”. W przypadku mospana I mopana słowniki konsekwentnie pomijają trudną odmianę. Czy można założyć, że końcówka celownika -owi jest poprawna dla każdego dawnego rzeczownika zakończonego na -pan?
  • dawne pytania grzecznościowe
    14.12.2009
    14.12.2009
    Jaka jest geneza pytania grzecznościowego „Co u Ciebie słychać?”? Czy ma ono związek ze staropolską kulturą żywego słowa?
  • dekada
    28.02.2014
    28.02.2014
    Dzień dobry,
    według słownika słowo dekada oznacza „okres dziesięciu dni, tygodni, miesięcy lub lat”. Pytanie dotyczy lat. Czy dekada to tylko lata np. 2001 do 2010 roku? Czy można dekadą nazwać okres od 2004 do 2013 roku? Czy analizują statystyki z lat 2004 do 2013, można wyłonić np. najlepszego sportowca i nadać mu tytuł Sportowca Dekady?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • Do Táboru // Tábora i Lanškrounu // Lanškrouna
    12.02.2018
    12.02.2018
    W języku czeskim nazwy miejscowości Tábor i Lanškroun mają w dopełniaczu formy z końcówką -a: Tábora i Lanškrouna. Jaką końcówkę należy dodać, jeśli nazwy te pojawią się w tekście polskim – jadę do Tábora/Lanškrouna czy jadę do Táboru/Lanškrounu?
  • dwojgu ludziom, ale dwojgiem ludzi – czemu nie dwojgiem ludźmi?
    3.12.2014
    3.12.2014
    Dzień dobry,
    wiem, że po formie narzędnikowej liczebników zbiorowych przepisowo następuje forma dopełniaczowa, ale chodzi mi o to dlaczego. Czy jest jakaś przyczyna umotywowana albo historią, albo analogią? Wydaje mi się, że tu „powinna’’ działać zasada zgody, konkretnie: dwojgiem ludźmi, a nie dwojgiem ludzi.
    Serdecznie
    Oscar E. Swan
  • Dyżur
    31.01.2017
    31.01.2017
    W definicji PWN dyżur oznacza przede wszystkim pełnienie obowiązków. Może być jednak tak, że ktoś (np. dyżurny w szkole) ma dyżur, a nie będzie musiał nic wykonać (bo np. tablica pozostanie niezapisana). W tym wypadku dyżur jest, pracy nie ma. Podobnie w przypadku ostrego dyżuru. Gdyby nie zgłosił się żaden chory, nie są wypełnione obowiązki. Chyba że obowiązkiem była właśnie owa gotowość. Nie jest to jednak zaznaczone w definicji. Proszę o odniesienie się do tych zarzutów.
  • Hardy, czyli kiedy nowe znaczenie staje się poprawne

    18.01.2023
    18.01.2023

    Dzień dobry.

    Ostatnio coraz częściej spotykam się z użyciem słowa hardy w języku polskim w znaczeniu czegoś trudnego lub w znaczeniu intensywności (generalnie grupa znaczeń o pochodzeniu z angielskiego słowa hard). Nie zgadza się to jednak ze słownikową definicją przymiotnika hardy w słowniku PWN to jest (na chwilę obecną) dumny lub butny.

    Kiedy można uważać, że dane znaczenie słowa w języku polskim uległo rozszerzeniu i w ramach mowy potocznej nie jest błędnie używane?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego